Denetim

Ulusal veya uluslararası standartlara uygun olarak gerçekleştirilir. Kuruluşların finansal durumunun, faaliyetlerinin ve mali performansının doğru ve geçerliliğini değerlendirmeyi amaçlar. Denetimi gerçekleştiren kişiler finansal tablolardaki ve raporlardaki uygunluk, tutarlılık ve adillik ilkesinin uyumlu olup olmamasına bakar. Aynı zamanda şirketlerin iç kontrol sistemini, risk yönetim politikalarını ve iş süreçlerini gözden geçirir. Böylelikle kuruluşun mali yönetim ve kontrol sistemindeki zayıf ve güçlü yönlerini belirler. Bağımsız denetimin sonucunda, denetçi bir bağımsız denetim raporu hazırlar ve kuruluşun finansal durumu hakkında görüşlerini bildirir. Bu raporlar şirketlerin paydaşlarına ve gerekli taraflara güvence sağlayan, finansal bilgilerin doğru olduğunu gösteren bağımsız bir kanıt niteliği taşır.

 

Bağımsız denetim ne demek sorusu temel olarak bu şekilde yanıtlanabilir. Bağımsız denetim terimi, bir kuruluşun faaliyetlerini, süreçlerini ve mali kayıtlarını sistematik olarak inceleme, değerlendirme ve doğrulama işlemlerini ifade eder. Peki bağımsız denetim raporu nedir ve nelere dikkat edilmelidir? Genellikle standart bir formatta hazırlanır ve uluslararası denetim standartlarına uygun olarak düzenlenir. Bu rapor bir bağımsız denetçi tarafından hazırlanır ve denetim sürecini özetleyen resmi bir belge niteliğindedir. Bağımsız denetimde uyulması gereken standartlar vardır. Bağımsız denetim standartları ise aşağıdaki gibidir:

 

• Uluslararası denetim standartları.
• Amerikan denetim standartları.
• Avrupa birliği denetim standartları.
• İngiliz denetim standartları.

 

Bağımsız denetim yaklaşımları farklılıklar gösterir. Sınırlı bağımsız denetim, tam denetimden farklı bir denetim sağlar. Genellikle küçük ölçekli işletmeler ya da belirli sektörler için kullanılan bir denetim şeklidir. Sınırlı bağımsız denetim nedir sorusu da merak edilenler arasındadır. Sınırlı bağımsız denetim, kapsamlı bir denetim yerine belirli alanlara odaklanarak yapılır. Bu denetimde belirli hesap dönemlerindeki finansal tablolar ya da belirli mali hesaplar incelenir. Genelde maliyet ve zaman kısıtlamaları nedeniyle tam kapsamlı bir denetimin gerçekleştirilemeyeceği durumlarda uygulanır. 

 

Bağımsız Denetimin Amacı Nedir?

 

Bağımsız denetimin amacı kuruluşların finansal tabloları, işlemleri ve mali kayıtları gibi belgelerinin doğru ve güvenilir olduğunu değerlendirmektir. Finansal raporlama ve finansal bilgilerin güvenilirliğini gerekli kişilere kanıtlamak ve işletmelerin mali bütünlüğünü korumak için gereklidir.

 

Bağımsız denetimin temel amacı denetlenen kurumların finansal tablolarının doğru bir şekilde hazırlanmış olduğuna dair bir güven vermektir. Denetimi gerçekleştiren kişi finansal tabloların ve mali kayıtların uygunluk, doğruluk ve adillik ilkelerine uygun olduğunu belirtmek için denetim sürecini ilerletir.

 

Hangi Şirketler Bağımsız Denetime Tabidir?

 

Bağımsız denetim bazı şirketler için zorunludur. Genellikle büyük ölçekli ve kamuya açık şirketler için zorunlu bir gerekliliktir. Bağımsız denetim hangi firmalar için zorunludur sorusunun yanıtını aşağıdan inceleyebilirsiniz:

 

• Kamuya açık şirketler: Hisse senetleri borsada işlem görmekte olan ve kamuya açık şirketlerin genellikle finansal tabloların bağımsız denetlenmesinin zorunlu kılan düzenlemeler bulunur. 
• Finansal kuruluşlar: Banka, sigorta şirketleri, yatırım fonları gibi finansal kuruluşlar regülasyon gereği bağımsız denetime tabidir. 
• Kamu şirketleri: Kamuya ait ya da kamu fonu alan şirketler genellikle bağımsız denetime tabidir. 
• Yasa veya düzenlemelere tabi olan şirketler: Belirli sektörlerde faaliyet veren şirketler yerel yasa ve düzenleyici kurumlarca belirlenen düzenlemelere uyması gerekebilir. Bu düzenlemeler, bağımsız denetim gerektirebilir.
• Ortaklık veya hissedarlık yapısı: Ortaklık ya da hissedarlık yapısına bağlı olan bazı şirketler bu denetime ihtiyaç duyabilir. 

 

Bağımsız Denetime Tabi Olma Şartları Nelerdir?

 

Bazı şirketler kuruluşları ve yasalar gereği bağımsız denetime tabidir. Bağımsız denetime tabi olma ne demek sorusu da merak edilir. Bağımsız denetime tabi olma, şirketlerin, işletmelerin ve kuruluşların bağımsız denetim yaptırmasının zorunlu olmasıdır. Bağımsız denetim kapsamına girme şartları arasında aktif toplamı 60 milyon TL gelir, yıllık net satış hasılatı 80 milyon TL ve çalışan sayısı 100 ve üzeri olan tüm şirketler yer alıyor.

 

Bağımsız Denetim Şirketleri Ne İş Yapar?

 

Ortak ve sermaye piyasa kurumlarının, kamuya duyurulacak ya da SPK tarafından istenen mali tabloları, muhasebenin kavram ve ilkelerine uygun olmalıdır. Tablolarda yer alan bilgilerin doğru ve gerçeği olduğu gibi yansıtıp yansıtmadığının kontrol edilmesi bağımsız denetim şirketlerinin görevlerindendir.  Bağımsız denetim firmaları ne iş yapar sorusunun yanıtı da merak edilir. Bu firmalar, denetim ilke ve kurallarına uygun olacak şekilde şirket verilerini raporlar.  

 

En yalın tanımıyla finansal tabloların güvenilirliğini ve takip edilebilirliğini sağlamak için, bazı şirketlerin zorunluluğunun karşılanması için denetim sürecini en doğru ve güvenilir şekilde ilerletir. Bağımsız denetim şirketi ile halka arz işlemleri bulunan firmalar, büyük ölçekli işletmeler ve diğer şirketlerin tablo ve analizlerinin doğruluğunun teyit edilmesini sağlar. 

 

Bağımsız Denetim Raporu Ne Zaman Verilir?

 

Bağımsız denetim yapısı yönetmelikte yer alan maddeye göre “Türk Ticaret Kanunu uyarınca yapılan denetimlerde denetim raporlarının, denetimi yapılan finansal tabloların ait olduğu hesap dönemine ilişkin olağan genel kurul toplantısından en az 20 gün önce ve her durumda anılan kanunda olağan genel kurul toplantıları için öngörülen azami sürenin sonuna kadar denetlenen işletmenin yönetim organına teslim edilmesi zorunludur.” Yani, bağımsız denetim raporu teslimden den az 20 gün önce hazır olmalıdır. Belirlenen tarihler şirket çeşitlerinde farklılık göstereceğinden raporlama tarihi konusunda hassasiyet gösterilmesi ve tarihlerin takip edilmesi gerekir.

 

Bağımsız Denetim Raporu Nasıl Hazırlanır?

 

Bağımsız denetim raporu şirketin faaliyet gösterdiği alana göre farklı maddeler içerebilir. Rapor hazırlanırken planlama yapılır, veriler toplanır ve toplanan verilerin değerlendirilmesi gerçekleştirilir. Değerlendirme sırasında toplanan verilerin ve tabloların uygunluğu ile doğruluğu değerlendirilir. Ardından raporlama aşamasına geçilir. Raporda başlık, sorumluluk beyanı, denetim görüşü, açıklamalar, imza ve tarih yer alır. 

 

Bağımsız denetim süreci genel olarak benzer geçse de her denetim şirketinin kendine özgü bir yöntemi bulunabilir. Denetim sürecinde dikkat edilmesi gereken nokta ulusal ve uluslararası denetim standartlarının gerekliliklerini yerine getirmesidir. 

 

Bağımsız Denetim Sürecinde Hangi Sıra İzlenir?

 

Bağımsız denetim sürecinin aşamaları temel olarak planlama, yürütme ve tamamlama adımlarıdır. Planlama aşamasında müşteriyle anlaşma sağlanır, denetim planı oluşturulur, denetim sürecinin ayrıntılarının yer aldığı bir denetim planı hazırlanır. Yürütme aşamasında denetim süreci fiziksel olarak başlar. Şirketlerden veriler toplanır, değerlendirme aşamasına geçilir. Toplanan veriler kendi içinde risk değerlendirme, iç kontrol değerlendirmesi gibi aşamalardan geçer. Bu aşamaların temel amacı verilerin doğruluk ve güvenilirliğinin kontrol edilmesidir. Belgeleme işlemleri gerçekleştirilir, test ve analiz işlemlerinin ardından raporlama yapılır. 

 

Finansal tablolardaki hatalar, yanlış beyanlar ve eksiklikler belirlenir. Tamamlama aşamasında ise raporlama işlemi biter, denetçi raporlamanın sonrasında sonuçlarına ilişkin düzeltme adımlarını takip edebilir. Böylelikle tabloların doğruluğu ve güvenliği teyit edilir. İşlem tamamlanarak gerekli taraflara iletilir. 

 

Kıbrıs’ta Bağımsız Denetim Hizmetleri

 

Hilmi Konde CPA, Kıbrıs merkezli, farklı sektörlerde işlemler gerçekleştiren ve denetim hizmetleri sunan bir firmadır. Alanında uzman nitelikli personellerden oluşan ekip, bağımsız denetim alanında derinlemesine bilgi sahibidir. Ulusal ve uluslararası müşterilere finansal tablo denetimleri, vergi, muhasebe ve iş danışmanlığı hizmeti sunar. Kıbrıs bağımsız denetim ihtiyacı duyduğunuzda, Konde CPA’yı tercih edebilirsiniz. Süreçlerin uzmanlar tarafından özenle ilerletilmesi ve ihtiyaçlarınızın belirlenmesi için iletişime geçebilirsiniz.